İçeriğe geç
Anasayfa » Blog » Hikmetle muttasıf olan Tabiblere Selam olsun!

Hikmetle muttasıf olan Tabiblere Selam olsun!

Bugün 14 Mart! Hakedildiği gibi kutlanmalı unutulmamalı. Evet, bugün bayram. Tıp Bayramı… Neden coşkuyla hakedilmiş bir kutlama olması gerektiğini üzerinde düşünmemiz için bir kaç kelam etmek istedim. Hasta olduğumuzda canımızı emanet ettiğimiz fakat sağlıkta veya stres anında sıradanlaştırdığımız <mesleğine gönlünü vermiş olan > yüce gönüllü bu topluluğa, cips reklamındaki gibi “Doktor bu ne?” derken bir kez daha düşünmek için, gelin aşağıdaki metne bakarak tekrar düşünelim. .Dünyada farklı tarihlerde tüm hekimlerimiz anılsa da, Türkiye’ de ki tarihine kısa bir göz atalım.

Tıp Bayramı, 14 Mart 1827’de, II. Mahmut döneminde, Hekimbaşı Mustafa Behçet’in önerisiyle ilk cerrahhanenin, Şehzadebaşı’daki Tulumbacıbaşı Konağı’nda Tıphane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adıyla kurulması, Türkiye’de modern tıp eğitiminin başladığı gün olarak kabul edilir. Okulun kuruluş günü olan 14 Mart, “Tıp Bayramı” olarak kutlanmaktadır.

Hekim Olmak

İlk olarak “hekim” kelimesinin etimolojik kökenine bakıldığında Arapça kökenli bir kelime olduğu
görülmektedir (Nişanyan, 2004: 166). H-K-M kökü, “devenin dizginlerini tutmak, taşkınlığına mani olmak veya
men etmek, atı gemlemek” anlamına gelmektedir, yani kısaca engel olmak, men etmek anlamına gelmektedir.
Hekim ise, Ḥâkim hekimesinin tahfif edilmiş (hafifletilmiş) halidir (Yakıt, 2010: 22). Hekim kelimesinin
Osmanlıca karşılığında ise (Yeğin vd., 1981: 735), sözlük doğrudan “ḥakîm” kelimesine yönlendirmektedir.
Ḥakîm kelimesine ise (Yeğin vd., 1981: 653), “Hikmetle muttasıf olan ve mevcudadın hakikatine vâkıf olan.
Hikmet mütehassısı. İlm-i hikmette mütebahhir ve mütehassıs olan. İş ve emirleri hikmetli ve yanlışsız olan.
Tabib, doktor.” şeklinde bir anlam atfedildiği görülmektedir. Tüm bu anlamlar ve kelimenin etimolojik kökenleri
bir araya getirildiğinde, hekimlik mesleğinin özde yanlış bilgiye, cehalete ve hastalığa mani olan, sağlığı
koruyan, hikmet sahibi kimselerin işi olduğu anlaşılabilir.

Doktor Olmak

İngilizce “physician” kelimesine bakıldığında, “tıp doktorluğu yapma ruhsatına sahip kimse, tıp doktoru;
iyileştiren, rahatlatan kişi ya da şey” anlamı taşıdığı görülmektedir (Neufelt ve Guralnik, 1988: 1019).
“Physician”, doğal yapı, fizik anlamına gelen “physic” kökünden türetilmiş olan ve insanın doğal yapısına dair
bilgiye sahip kişi anlamında kullanılmakta olan bir kelimedir. Yani physician insanı fiziksel unsurları ile ele alır,
maddi hastalıkları ile ilgilenir (Balanlı, 2012: 24). “Doctor” kelimesi ise ilk olarak öğretmen, öğreten anlamına gelmektedir.

“Doktorası olan kimse, doktora bitirenlere verilen unvan, tıp doktoru ya da cerrah” gibi anlamlarda
da kullanılmaktadır

Tabib Olmak

Hekim kelimesi ile eş anlamlı olarak kullanılması sebebi ile kısaca „tabib‟ kelimesini de ele almak
gerekmektedir. Tabib ve tıp kökdeş kelimeler olup, Arapça „tabbe‟ kelimesinden türetilmişlerdir. Tabbe, “işin
ehli olma, bir işte usta olma” anlamına gelmektedir. Develerin birtakım davranışlarına atıfla kullanılır; dişi
devenin idrarını koklayarak rahminin boş olup olmadığını anlayan, gebe olan-olmayan dişiyi ayırt edebilen
develere verilen addır. Diktiği ağaçlar tutan kimselere de tabib denmekte, hatta Arapça‟da bir deyim olarak “cet
„alâ ğaresi tabibin mâhirin” tabiri kullanılmakta, “bu ağaç ehil bir ustanın dikmesi sonucu meydana geldi”
anlamına gelmektedir (Yakıt, 2010: 23). Tıpkı hekim kelimesinin özündeki „ayırt etme‟ gibi, bir fark etme,
anlama durumuna, hakiki bilgiye ve beceriye işaret etmektedir


Kaynak:

Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Yıl: 2017, Cilt: 8, Sayı: 17, ss.47-57.

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/281297

Photo by National Cancer Institute on Unsplash

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.